Çekya’nın başkenti Prag, tüm o büyülü güzelliğinin yanı sıra her zaman kentin kültürel tarihinin ayrılmaz bir parçası olan Kafka’nın ismiyle anıldı. Yüz Kuleler Şehri'nde, kendinizi Charles Köprüsü, Vltava Nehri'nin her iki tarafını kaplayan pitoresk binalar, Arnavut kaldırımlı sokaklar, tepenin üstündeki Prag Kalesi ve ünlü sınırlar içerisindeki Tarihi Kent Merkezi’nin görkeminde kaybetmek kolay. Ancak biraz daha yakından baktığınızda Prag'ın en ünlü edebi oğlu Franz Kafka'nın sonsuz izlerini burada buluyorsunuz.

Kırılgan Ruhlu Bir Deha, Kafka

1883 yılında Prag'daki orta sınıf bir Yahudi ailesinin çocuğu olarak doğan, Bohemya Krallığı’nın ve Avusturya-Macaristan imparatorluğunun bir parçası olan Kafka'nın kırılgan ruhu ile bu kent birbirini tamamlıyor. Öyle ki en ünlü öyküsü olan “Dönüşüm”, Kafka’nın babasından etkilendiği, babanın ölümcül iktidarı üzerine bir anlatı olarak kabul ediliyor. Diğer yandan yazarın “Babaya Mektup” ve “Yargı” kitaplarında da yine baba oğul ilişkisi anlatılıyor ancak elbette Dönüşüm, Kafka’nın yabancılaşma duygusunu en güçlü biçimde yansıttığı yapıtı. 

Hiç evlenmeyen, ancak iki farklı kadınla üç kez ilişki yaşayan Kafka, Prag’daki Alman Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı. Sağlığında yankı uyandırmayan ve ölümünün ardından edebiyatçı dostu Max Brod tarafından yayınlanan yapıtlar, öykü, roman ve 1910’dan 1924 yılındaki ölümüne kadar tuttuğu günlükleri kapsıyor. Kafka eserlerinin en çarpıcı yanını, bilerek uyguladığı sadelik ötesinde düşten doğan gerçek dışı ve esrarengiz bir dünya saplantısı arasında sıkışıp kalması oluşturuyor.

Ailenin en büyük çocuğu olan Kafka’nın iki erkek kardeşi küçük yaşta hayatını kaybetti. Kız kardeşleri Elli, Valli ve Ottla ise Nazi Almanyası’nın organize ettiği Yahudi katliamı Holocaust esnasında öldü. Çeşitli ailevi ve toplumsal sebepler yüzünden çevresine yabancılaşarak büyüyen Kafka, hayatını gündüzleri sigorta şirketinde çalışıp kazanırken, geceleri ölümden bile daha derin bir uykuya benzettiği yazma işine yoğunlaşıyordu.

Üç kez ayrılıp yeniden nişanlandığı Felice Bauer’le ilişkisi Felice’ye Mektuplar adıyla yayınlandı. 1917’de verem olduğunu öğrenen Kafka, 1919’da geçirdiği ağır grip nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Nihayet 1920’de tanıştığı Milena Jesenska ile yaşadığı tutkulu aşkı, Milena’ya Mektuplar’da tüm dünyanın oldukça ilgisini topladı.

1922’de emekli olduğunda sağlığı ve maddi durumu çok kötü olan Kafka, 1924 yılı 3 Haziran gecesi, 1917 senesinde kaldırıldığı Viyana yakınlarındaki Keirling sanatoryumunda hayata gözlerini yumdu.

Kafka, yaşamayı bir savaş, ama önceden yitirilmiş bir savaş olarak görüyor, bir insan olarak yaşamayı ve doğru yolda ilerlemeyi hemen hemen olanaksız görüyordu: “Doğru yol yerden bir karış yüksekte bulunan gergin bir ip gibidir. Fakat bu ip, üstünde yürümek için değil de insanın ayağının takılıp tökezlemesi için vardır ancak.”

Kafka’nın İzinde Prag

Tüm karanlık köşeleri, dar sokakları, tarihi ve geniş meydanları ile Prag her zaman Franz Kafka’nın şehri oldu. Neredeyse tüm yaşamını Prag'da geçiren Franz Kafka’nın yaşadığı ve çalıştığı yerleri bulmak zor değil, yalnızca nereye bakacağınızı bilmeniz gerekiyor.

Başlayacağınız yer Kafka’nın doğduğu yer olan ve Náměstí Franze Kafky 3'te bulunuyor. Yahudi gettosunun ucunda bulunan ev günümüzde Kafkův dům olarak biliniyor. Yazar ile ilgili küçük bir sergiye de ev sahipliği yapıyor.

Eski Kent Meydanı Kafka’nın hayatında bir odak noktasıydı. 1889-1896 arasında Rönesans freskleriyle geç bir Gotik ev olan Dům U minuty evinde yaşadı. Burası aynı zamanda üç kız kardeşi olan Elli, Valli ve Ottla’nın da doğduğu yerdi.

Pařížská Caddesi'nin köşesindeki ev ise, günümüzde kurumsal binalara ev sahipliği yapan Oppeltův dům meydanında yer alıyor.

Eski Kent Meydanı 12'deki 18. yüzyıldan kalma Rokoko tarzı Kinský Sarayı ise şimdi Ulusal Galeri'nin bir parçası. 10 Eylül 1893'te 10 yaşındaki Kafka, Almanca dilbilgisi okulu için 1901 yılına kadar bu adreste bulunmuştu. 1912'den 1917'ye kadar, babası zemin katta bir tuhafiye dükkânı işletti. Halen içerisindeki duvarda bir hatıra fotoğrafı bulunuyor.

Eski Şehir Meydanı 17'de, Zum Weißen Einhorn (Beyaz Tek Boynuzlu At) evini görebilirsiniz. Kafka, bu Fanta ailesine ait evde 1904-1905'te felsefe toplantılarına katılmıştı. 16 No’lu bitişik ev, Kafka'nın ilk işlerinden birine sahip olduğu Richard Löwy’nin yasal uygulamasının yeriydi. Yakın Celetná 2'de, Kafka'nın ailesinin bir yıldan az bir süre yaşadığı Sixtův dům'yi göreceksiniz.

Josefov Mahallesi’nde bulunan Pařížská 36'daki Zum Schiff, yazarın “Yargı” öyküsünün yazıldığı adres. Prag'ın Nové Město bölgesinde kaçırılmaması gereken birkaç yer var. Kafka, 1908'de İşçi Kaza Sigortası Enstitüsü'nde Bohemya Krallığı için bir katip olarak çalışmaya başladı. Binayı Palladium alışveriş merkezine uzak olmayan Na Poříčí 7'de hala bulabilirsiniz. Kafka, sabah 8'den öğlen saatine kadar çalıştı, ona yazı için çok zaman kazandıran bir program.

Prag’da Kafka’nın sık sık gittiği birçok kafe bulunuyor. Národní 22'deki görkemli salonları ve mermer duvarlarıyla Café Louvre, Almanca konuşan entelektüellerin gözde buluşma noktasıydı. Hybernská 16'daki şimdi kepenkli Café Arco, sanatçılar ve yazarlar için yapıldı. Kafka, onun aşk ilgisi Milena Jesenská ile orada tanıştı. Şu anda Pastacaffé olan Vězeňská 11 adresindeki Café Savoy, Kafka’nın da sıklıkla katıldığı, Yidiş Tiyatro Sunumlarına ev sahipliği yapıyordu.

The Franz Kafka Monument

The Franz Kafka Monument (Franz Kafka Anıtı), şehrin en çok fotoğraflanan noktalarından biri. Sanatçı Jaroslav Róna’nın bir heykeli olan anıt, yazarın 12 ayaklı bir heykelini başsız olarak tasvir ediyor. Kafka’nın ilk romanı Amerika’ya bir referans olarak, onu Vězeňská Caddesi’nde bulabilirsiniz.

Old-New Synagogue

Avrupa'nın en eski Yahudi ibadethanesi olan Old-New Synagogue’da (Eski-Yeni Sinagog) Kafka buradaki bazı hizmetlere katılmıştı. Sinagogun, Prag gettosunu antisemitik saldırılar ve pogromlardan koruduğu söylenen kil-çamur yaratığının efsanevi Golem'inin dinlenme yeri olduğu söylenir.

Franz Kafka Moving Installation

Tartışmalı Çek heykeltraş David Cerny tarafından yaratılmış, Franz Kafka Moving Installation, Narodni Trida ve Spalena Sokaklarında sürekli değişen bu metalik kurulum.

Náměstí Franze Kafky

Náměstí Franze Kafky (Franz Kafka Meydanı), ünlü yazar Franz Kafka'ya adanmış olan Prag'ın Tarihi Kent Merkezi’nde yer alan en yeni meydan. 2000’de Radnice St. tarafından oluşturulan Franz Kafka Meydanı, Maislova ve Kaprova Caddelerini ile birbirine bağlıyor. Tesadüfen seçilmemiş bu nokta bir zamanlar efsanevi yazarın doğduğu evin bulunduğu yerdi. 1897'de Yahudi Mahallesi’nin yıkımı sırasında yok olmasına rağmen bu adres, günümüzde yazara bir selam gönderiyor.

Zlatá ulička (Golden Lane)

16. yüzyılda inşa edilen Prag Kalesi’nde yer alan bir sokak olan Zlatá ulička (Golden Lane), 1950'lerde parlak renklerde boyanmış küçük evlerden oluşuyor. Günümüzde evlerin birçoğu artık hediyelik eşya dükkanları olarak kullanılıyor. Golden Lane'den erişilebilen 14. yüzyıldan kalma eski bir sur içinde de bir Orta Çağ topçu müzesi bulunuyor. Franz Kafka'nın kız kardeşi Ottla ait 22 No’lu evde bir dönem iki kardeş birlikte yaşamıştı. Golden Lane, bir zindan olarak kullanılan Dalibor Kulesi ile bağlantılı.

Yeni Yahudi Mezarlığı

Žižkov’daki Yeni Yahudi Mezarlığı, Kafka’nın ebedi istiratgahı. Altıgen bir kristal şeklindeki mezar taşına sahip mezarlıkta, İkinci Dünya Savaşı sırasında toplama kamplarında ölen kız kardeşlerini anan bir plak da bulunuyor. Yakındaki duvarda Kafka’nın yazılarını yayımlatan Max Brod’un da plakası var.

Yazarın ve Prag’ın iç içe geçtiği şehri keşfetmek için, onun hatıralarını diri tutan bölge ve adresleri ziyaret edebilir ardından, Kafka’nın Evi’ni ziyaret edebilirsiniz. Avrupa Rüyası EKO ve PLUS’ın yanı sıra, Kuzey Avrupa Turu ve İskandinav Rüyası ile de ziyaret edebileceğiniz Prag, Kafka’nın yaşamına dair en özel anıları yaşatıyor.